acetaminofen - aktywny składnik niektórych leków przeciwbólowych i obniżających gorączkę, dostępnych bez recepty.


albuminy - wytwarzane w wątrobie białka osocza, które odgrywają ważną rolę w utrzymaniu właściwego ciśnienia onkotycznego (wiązanie wody), przenoszeniu bilirubiny, ich niedobór powoduje miedzy innymi powstawanie obrzęków.

ALAT - Alanine aminotransferase GPT - Glutamyl pyruvic transaminase (ang.) - aminotransferaza alaninowa - enzym wskaźnikowy (enzym indykatorowy) zawarty głównie w komórkach wątroby i mięśnia sercowego.Zwiększenie jego aktywności w krwi powyżej dopuszczalnej granicy przemawia za uszkodzeniem rozlanym lub martwicą jednego z tych narządów.

Więcej

Więcej

badania kliniczne - szczegółowo kontrolowane badania testujące bezpieczeństwo i skuteczność leków i innych metod leczenia.

badania przesiewowe - poszukiwanie choroby u osób, które nie mają objawów. Zazwyczaj wykonywane na znacznym odsetku losowo wybranej populacji.

białko - stanowi podstawę budowy wszystkich elementów organizmu. Znaleźć je można we wszystkich tkankach i komórkach. Białka używane są do wzrostu i naprawy kości, mięśni, tkanki łącznej, skóry, narządów wewnętrznych i krwi. Również hormony, enzymy i inne substancje regulujące procesy życiowe zbudowane są z protein. Zaburzenia białkowe wpływają więc na złe funkcjonowanie wszystkich narządów i układów. W sytuacji awaryjnej, gdy podaż cukrów i tłuszczów jest zbyt niska, do celów odżywczych zużywane są zapasy białkowe. Wszystkie białka, czyli proteiny, zbudowane są z elementów składowych zwanych aminokwasami, które połączone są w łańcuchy różnej długości. Każda dorosła osoba potrzebuje około 50 gramów białka na dobę. Źródłem jego może być nie tylko mięso, drób, czy ryby, lecz także: fasola, groch, mleko, jaja, nasiona, orzechy, czy produkty sojowe. W większości krajów rozwiniętych dobowe zapotrzebowanie na białko jest pokrywane z naddatkiem. Nie jest więc trudno zabezpieczyć pożądaną ilość białka w diecie dobowej. Na przykład przeciętna porcja mięsa pokrywa około połowę dziennej racji białka. Istotną rzeczą jest natomiast, by skład spożywanych pokarmów białkowych odpowiadał realnemu zapotrzebowaniu organizmu na poszczególne aminokwasy. Należy więc dbać o dobrze zbilansowaną dietę.

Żródło: "Vademecum Żywienia" Poradnik dla pacjentów i lekarzy. http://www.nutri.med.pl

bilirubina - żółty barwnik powstający w toku fizjologicznego rozkładu hemoglobiny uwalnianej z rozpadłych krwinek czerwonych. Z  osocza krwi bilirubina przedostaje się do wątroby, gdzie zostaje estrowo związana z kwasem glukuronowym, a następnie zostaje wydalona do dróg żółciowych, zagęszczona w pęcherzyku żółciowym, nadając żółci jej charakterystyczną barwę.

biopsja - pobranie fragmentu tkanki lub narządu żywego osobnika w celu przeprowadzenia badania. Biopsja wątroby (cienkoigłowa) to badanie polegające na pobraniu komórek wątroby w celu przeprowadzenia badania mikroskopowego oceniającego stan tego narządu.

Więcej

cholamid - nicotinyl methylamide - Lek zawiera 500 mg hydroksymetyloamidu kwasu nikotynowego. Działanie : preparat o działaniu żółciopędnym. Po podaniu doustnym ulega hydrolizie do kwasu nikotynowego i formaldehydu. Oba związki osiągają duże stężenia w żółci. Kwas nikotynowy działa żółciotwórczo, żółciopędnie i spazmolitycznie w stosunku do dróg żółciowych. Formaldehyd, działając bakteriobójczo, odkaża drogi żółciowe. Preparat wywiera również działanie ochronne na hepatocyty. Wskazania : stany zapalne pęcherzyka i dróg żółciowych, kolka wątrobowa i kamica żółciowa. Stosowany również w zaburzeniach trawienia wynikających z upośledzonego wydzielania żółci oraz w zespołach poresekcyjnych pęcherzyka żółciowego. Przeciwwskazania : nadwrażliwość na formaldehyd lub kwas nikotynowy. Działanie niepożądane : długotrwałe podawanie leku może wywołać biegunkę. Producent : Polfa-Pabianice.

cholesol - Preparat zawiera wyciągi z : Cortex Frangulae, Herba Equiset, Fructus Rosae, Anthodium Chamomillae, Fructus Coriandri, Fructus Juniperi, Inflorescentia Helichrysi, Herba Polygoni avicularis, Herba Hyperici, Intractum Taraxaci. Działanie żółciotwórcze i żółciopędne związane jest z obecnością wyciągów z kocanki, mniszka, jałowca, kruszyny. Preparat posiada także właściwości spazmolityczne, wiatropędne (surowce olejkowe), moczopędne (ziele skrzypu, owoc jałowca) oraz przeczyszczające (kora kruszyny). Wskazania : schorzenia wątroby z uszkodzeniem miąższu, marskością, zaburzeniami czynności wydzielniczej. Stany zapalne dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego; zaburzenia trawienne. Producent : Herbapol-Wrocław.

cholesterol - składnik pokarmowy, substancja należąca do związków lipidowych o budowie pierścieniowej spełniająca wiele funkcji w organizmach zwierząt i człowieka. Jest prekursorem hormonów sterydowych (hormonów płciowych, kory nadnerczy), kwasów żółciowych, wchodzi w skład błon komórkowych i jest składnikiem lipoprotein osocza krwi. Razem z białkami i fosfolipidami tworzy półprzepuszczalne błony komórkowe.

cholestil - Hymecromone - Lek zawiera hymekromon. Działanie : posiada silne działanie spazmolityczne, szczególnie na zwieracz bańki wątrobowo-trzustkowej oraz łagodne żółciotwórcze i żółciopędne. Łatwo wchłania się z przewodu pokarmowego i szybko osiąga skutek leczniczy. Nie zaburza wchłaniania jelitowego pokarmów i nie upośledza działania gruczołów trawiennych. Wskazania : Hiperkinezy dróg żółciowych. Przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych. Kamica żółciowa przebiegająca bez powikłań. Zespoły po usunięciu pęcherzyka żółciowego. Zaburzenia trawienia i wchłaniania oraz przewlekłe zaparcia uwarunkowane niedoborem żółci, zaburzenia dyspeptyczne. Czynnościowa niewydolność komórek wątroby (np. po zatruciu alkoholem lub innymi związkami chemicznymi, w WZW, żółtaczce mechanicznej). Przeciwwskazania : Nadwrażliwość na lek, niedrożność dróg żółciowych, ciężkie uszkodzenie wątroby.Działanie niepożądane : czasami może wystąpić biegunka. Producent : Polfa-Pabianice.

cholina - azotowa substancja org. wchodząca w skład lecytyn i neurohormonu acetylocholiny otrzymywana m.in. przez hydrolizę żółci. Naturalny lek pobudzający wątrobę i pęcherzyki żółciowe do prawidłowego wydzielania, stosowany głównie w chorobach przewodu żółciowego, kamicy żółciowej.

consensus - alfacon-1 - interferon alfa - (Inferegen - Yamanouchi) jest całkowicie syntetycznym, rekombinowanym interferonem alfa, nie istniejącym w warunkach naturalnych. W organizmie człowieka występuje prawie 30 różnych podtypów interferonów alfa. Różnią się one między sobą sekwencją aminokwasów. Interferon alfakon-1 składa się z najczęściej występujących, w danej pozycji łańcucha białkowego, aminokwasów w naturalnych interferonach alfa. Mechanizm działania jest taki sam, jak innych interferonów alfa. Interferon alfakon-1 ma co najmniej 5 razy większą aktywność in vitro niż interferony alfa-2a i alfa-2b. Wynika to z silniejszego wiązania się z receptorami na powierzchni komórek docelowych. Interferon alfakon-1 podawany jest podskórnie.

Więcej

depresja - stan psychiczny, który trwa przez długi czas (tygodnie i mieiące), objawiający się uczuciem smutku i bezradności, zniechęceniem, trudnością w skupieniu uwagi i brakiem aktywności (ale także poddenerwowaniem, frustracją).

Więcej

ekspozycja - narażenie na kontakt z wirusem, bakterią itp., które może prowadzić do infekcji (zakażenia).

ELISA - (enzymatyczny odczyn immunoadsorbcyjny) - badanie krwi, za pomocą którego mozna wykryć przeciwciała antyHCV. To samo badanie co EIA (odczyn immunoenzymatyczny).

encefalopatia - jedna z form zespołu psychoorganicznego. Jej przyczynami mogą być uszkodzenia okołoporodowe, choroby infekcyjne, stany zapalne mózgu i opon mózgowych, alkoholizm, miażdżyca naczyń mózgowych, urazy. Encefalopatia charakteryzuje się współistnieniem zaburzeń psychicznych i neurologicznych. Przeważnie stwierdza się objawy ogniskowe uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, patologiczny zapis EEG, objawy organicznego uszkodzenia mózgu w testach psychologicznych, czasami zanik mózgu. W encefalopatii występują zarówno zaburzenia intelektu (otępienia) różnego stopnia, jak i zaburzenia charakterologiczne.

enzym - złożona cząstka białkowa wytwarzana przez komórki organizmu (wydzielana i działająca także poza jej wnętrzem) mająca właściwość katalizowania (przyspieszania) danego rodzaju reakcji chemicznych zachodzących w organizmie żywym. Każdy enzym katalizuje tylko jeden rodzaj lub typ reakcji, przy określonej wartości pH i temperatury, np. pepsyna rozkłada białka. (biokatalizator, ferment)

enzymy wskaźnikowe - wytwarzane w wątrobie (i nie tylko) białka, których steżenia można badać w kierunku wykrycia uszkodzenia danego narządu

epidemiologia - nauka o chorobach: ile przypadków zachorowań występuje w dużych grupach ludzi, np. w mieście lub kraju, kto jest narażony na choorobę itp.

erytrocyty - krwinki czerwone, składniki krwi kręgowców zawierające we wnętrzu barwnik krwi - hemoglobinę. Mają postać krążków dwuwklęsłych o średnicy 6-8 žm.

essentiale forte - phospholipids - fofolipidy - Lek zawiera niezbędne fosfolipidy EPL (estry glicerolowe kwasu cholinofosforowego i nienasyconych kwasów tłuszczowych - linolowego, linolenowego, olejowego). Fosfolipidy zawarte w preparacie są wbudowywane w błony uszkodzonych komórek wątroby przywracając w ten sposób aktywność enzymatyczną i prawidłową funkcję hepatocytom. Biorą udział w procesie różnicowania się i proliferacji komórek. Redukują proces fibrynogenezy w wątrobie poprzez zmniejszenie produkcji kolagenu i zwiększenie aktywności kolagenazy. Poprzez wbudowywanie się w błony komórkowe hepatocytów powodują obniżenie ich wrażliwości na czynniki cytotoksyczne. Nienasycone kwasy tłuszczowe wchodzące w skład fosfolipidów są prekursorami prostaglandyn i innych eikozanoidów. Fosfolipidy są wydzielane do żółci co powoduje obniżenie stosunku cholesterol/fosfolipidy i wzrost rozpuszczalności cholesterolu. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe zmniejszają stężenie cholesterolu, normalizują stężenie lipoprotein we krwi, działają przeciwmiażdżycowo; poprawiają przepływ naczyniowy poprzez działanie antyagregacyjne i poprawę elastyczności erytrocytów. Wskazania : ostre i przewlekłe choroby wątroby o różnej etiologii. Kamica żółciowa. Wspomagająco w leczeniu zaburzeń czynnościowych wątroby i dróg żółciowych. Przeciwwskazania : nadwrażliwość na którykolwiek ze składników preparatu.
Producent : Rhone-Poulenc Rore.

Więcej

fałszywie dodatni/ujemny - wynik badania jest fałszywie dodatni, gdy mówi, że dana choroba występuje, a w rzeczywistości nie występuje, fałszywie ujemny - odwrotnie - gdy wynik wskazuje na brak choroby, a dana choroba występuje.

fibrynogen - białko osocza krwi (globulina) wytwarzane w wątrobie. Fibrynogen przechodzi pod wpływem enzymu - trombiny we włóknik, stanowiący sieć - rusztowanie dla skrzepu krwi.

fosfataza - fosfataza zasadowa(FZ), fosfataza alkaliczna (FA) - enzym wydalniczy (enzym ekskrecyjny) wytwarzany głównie w osteoblastach szpiku kostnego, a także i w komórkach różnych innych narządów. Wydalana wraz z żółcią przez wątrobę.

fosfataza kwaśna (FK) enzym wytwarzany głównie w gruczole krokowym, ale również i w komórkach innych narządów. Inne enzymy wydalnicze to gammaglutamylotranspeptydaza (GGTP)i aminapeptydaza leucynowa (LAP). Zwiększenie aktywności tych enzymów w surowicy krwi, zwłaszcza fosfatazy zasadowej, przemawia za niewydolnością miąższu wątroby lub za niedrożnością dróg żółciowych.

flawiwirusy - grupa wirusów, które powodują m.in. żółtą gorączkę, zapalenie mózgu i zapalenie wątroby typu C.

G

genotyp - różnice w budowie genetycznej wirusa HCV pozwalające na wyróżnienie sześciu jego (głównych) typów, niekiedy w zależności od rodzaju genotypu podejmuje się różne od siebie terapie przeciwwirusowe.

globuliny - frakcja białek osocza krwi, zawartych w nim w ilości ok. 2,7 g/100 ml. Ich rola polega głównie na przenoszeniu wraz z prądem krwi różnych ciał wiążących się z nimi luźno i przejściowo oraz na czynnościach obronnych i odpornościowych ustroju (odporność).

glutarsin e - (roztwór do wlewu dożylnego) - Roztwór zawiera argininę, kwas glutaminowy, sód, potas, chlor. Działanie : preparat do wlewów dożylnych zawierający aminokwasy argininę i kwas glutaminowy, które posiadają właściwości obniżające stężenie amoniaku we krwi poprzez udział w procesach transaminacji oraz w biosyntezie mocznika. Zawiera ponadto podstawowe elektrolity osocza, co umożliwia jednoczesne wyrównywanie zaburzeń gospodarki elektrolitowej w organizmie. Posiada właściwości obniżające pH. Wskazania : niewydolność wątroby z hiperamonemią. Zapobieganie śpiączce wątrobowej u osób z marskością wątroby i nadciśnieniem wrotnym, krwawieniem z żylaków przełyku, samoistnym lub chirurgicznym zespoleniem wrotno-systemowym. Zaburzenia czynności wątroby w okresie pooperacyjnym. Serce płucne w okresie niewyrównania z towarzyszącymi objawami i hiperamonemią. Zatrucia amoniakiem. Przeciwwskazania : kwasica, upośledzenie czynności nerek, hipernatremia, śpiączka z całkowitym wyłączeniem czynności wątroby, ciąża i okres karmienia piersią. Zawartość mocznika w moczu całodobowym poniżej 5 g jest wskazaniem do odstawienia preparatu. Ostrożnie stosować w hiperkaliemii. Działanie niepożądane : nudności, wymioty. Interakcje : nie podawać z narkotycznymi lekami przeciwbólowymi, barbituranami, izoniazydem, diuretykami.

Producent : Berlin-Chemie

granulocyty - krwinki białe - leukocyty zawierające ziarnistości (granulacje) w cytoplazmie, stanowią ok. 60% wszystkich krwinek białych we krwi. W zależności od barwnikochłonności wyróżnia się granulocyty obojętnochłonne (neutrolile, mikrofagi), kwasochłonne (eozynofile) i zasadochłonne (bazofile).

H

hav - hepatitis a virus - wzw A - wirus (RNA) zapalenia wątroby typu A, przenoszony drogą jelitową (pokarmowš). Wyczerpujące informacje : Na stronie o HAV

hbv - hepatitis b virus - wzw b - wirus (DNA) zapalenia wątroby typu B, przenoszony drogą pozajelitową, więcej informacji : Na stronie o HBV

hcv - hepatitis c virus - wzw c - wirus (RNA) zapalenia wątroby typu C, przenoszony drogą pozajelitową, więcej informacji : Na stronie o HCV

hdv - hepatitis d virus - wzw d - wirus (RNA) zapalenia wątroby typu d, replikuje tylko w obecności hbv, przenoszony drogą pozajelitową. Więcej informacji : Na stronie o HDV

hev - hepatitis e virus - wzw e - wirus (RNA) zapalenia wątroby typu e, przenoszony drogą jelitową - fekalno - oralną ( t. zw. "pokarmową") u nas występuje niezmiernie rzadko, możliwe jest jednak zawleczenie z podróży zagranicznych (np. Pn. Afryka, Meksyk,Indie)

hgv - hepatitis g virus - GBV-C - wirus (RNA) zapalenia wątroby typu g, wirus spokrewniony z HCV, podejrzwa się, że jest on odpowiedzialny za piorunujące zapalenia wątroby. Pokrewne wirusy to GBV-A i GBV-B - nie powodujące prawdopodobnie zapalenia wątroby

hematokryt - stosunek ciał morfotycznych (masy krwinkowej, krwinek czerwonych) do osocza. Podwyższony hematokryt występuje w czerwienicy oraz w chorobach przebiegających z dużą utratą płynów (oparzenia, biegunki, niedrożność jelit). Zmniejszone stężenie hematokrytu występuje w krwotokach, chorobach przebiegających z wyniszczeniem organizmu (nowotwory), w stanach septycznych, niedokrwistościach i innych.

hemofilia - choroba dziedziczna, w której krzepnięcie krwi jest znacznie zwolnione, co powoduje obfite krwawienia nawet z drobnych skaleczeń. Hemofilia występuje tylko u mężczyzn; kobiety są tylko nosicielami choroby.

hemoglobina - fizjologiczna substancja organiczna złożona w około 95 % z białka - globiny oraz w ok. 5 % z barwnika krwi - hemu zawierającego atom żelaza. Składnik krwinek czerwonych uczestniczący w organizmie w transporcie tlenu i dwutlenku węgla. Z tlenkiem węgla (czadem) tworzy połączenie uniemożliwiające przenoszenie tlenu.

hepacom - timonacic - lek zawierający kwas tiazolidyno-4-karboksylowy ulega w organizmie przemiany do cysteiny, która będąc nośnikiem wolnych grup SH jest ważnym czynnikiem skutecznej czynności detoksykacyjnej wątroby. Chroni wątrobę przed szkodliwym wpływem toksyn bakteryjnych, wirusów, trucizn jak alkohol, związki benzenowe metale ciężkie. Regeneruje miąższ wątroby, obniża stężenie lipidów we krwi. Wskazania: ostre i przewlekłe choroby wątroby różnego pochodzenia, różne postacie wirusowego zapalenia wątroby, zapalenie wątroby po zatruciach substancjami chemicznymi, w tym alkoholem, schorzenia zwyrodnieniowe wątroby. Przeciwskazania: nadwrażliwość na lek, ciąża, niedrożność dróg żółciowych, dzieci do 6 r. ż. Działanie niepożądane: nudności, wysypki skórne.

Producent: Sanofi-Synthélabo.

hepadnawirusy - grupa wirusów, nalezy do nich HBV powodujący wirusowe zapalenie wątroby typu B.

hepatocyt - pojedyncza komórka wątroby

hepa-merz - ornithine aspartate - pancreatin - Lek zawiera L-asparaginian L-ornityny, pankreatynę (wyciąg z trzustki wieprzowej), lipazę, amylazę, proteazę. Działanie : preparat zawiera kwas asparaginowy i ornitynę - aminokwasy, które biorą udział w syntezie mocznika z amoniaku w wątrobie, przyspieszając procesy odtruwania organizmu z amoniaku; preparat zawiera ponadto zespół enzymów trawiennych biorących udział w trawieniu tłuszczów, białek i węglowodanów. Wskazania : zaburzenia trawienia spowodowane niedoborem enzymów w przebiegu schorzeń wątroby i trzustki. Przeciwwskazania : ostre zapalenie trzustki. Ciąża i okres karmienia piersią (brak badań odnośnie bezpieczeństwa).
Producent : Merz.

Więcej

Więcej

Więcej

ibuprofen - składnik niektórych leków dostępnych bez recepty, zmniejszających ból, obrzęk i goraczkę.

IgG - immunoglobulina związana z odpowiedzią immunologiczną typu humoralnego (odporność humoralna). Jest monomerem o masie cząsteczkowej 160 000, posiada zdolność wiązania dopełniacza, przechodzenia przez łożysko. U człowieka wyróżniamy cztery podklasy IgG.

IgA - główna immunoglobulina wydzielin (ślina, łzy, wydzieliny błon śluzowych), gdzie występuje jako dimer połączony z cząsteczką transportującą (wydzielnicza IgA). Występuje również w surowicy jako monomer lub w formie spolimeryzowanej (surowicza IgA). IgA syntetyzowana jest przez plazmocyty należące do układu immunologicznego. IgA blokuje fazę adherencji drobnoustrojów do nabłonka hamując ich namnażanie na powierzchni błon śluzowych.

IgM - immunoglobulina o wysokiej masie cząsteczkowej 900 000, występuje w surowicy ludzkiej głównie jako pentamer zbudowany z pięciu podstawowych jednostek (2 łańcuchy lekkie i 2 ciężkie) połączonych łańcuchem wiążącym J.

IgD - immunoglobulina stwierdzana w śladowych ilościach w surowicy ludzkiej i płynach ustrojowych, wykrywana na powierzchni limfocytów B.

IgE - reaginy - swoiste immunoglobuliny należące do klasy typu E, występujące u osób uczulonych (alergia, anafilaksja) m.in.: na pyłki kwiatów i pyłki traw (alergeny roślinne, alergen pyłkowy), złuszczony naskórek, sierść lub pióra. Z tego względu miano IgE wzrasta w stanach uczuleniowych, natomiast u atopików są one stale podwyższone.

immunoglobuliny - przeciwciała - białka surowicy i płynów ustrojowych syntetyzowane przez komórki układu immunologicznego (limfocyty B i plazmocyty). Białka posiadające zdolność swoistego rozpoznania antygenu i wiązania się z jego determinantami (determinanta antygenowa) poprzez antydeterminantę zlokalizowaną w obrębie fragmentu Fab.

Wyróżniamy 5 klas immunoglobulin: IgG, IgA, IgM, IgD i IgE. Elementami strukturalnymi wszystkich klas są dwa rodzaje łańcuchów o budowie polipeptydowej i określonym ciężarze cząsteczkowym: ok. 50000 D - łańcuchy ciężkie oraz 20000 D - łańcuchy lekkie. Wszystkie immunoglobuliny zbudowane są z dwóch łańcuchów lekkich i dwóch ciężkich z tym, że IgM jest polimerem 5 takich podjednostek.

Wyizolowane frakcje immunoglobulin znalazły zastosowanie w lecznictwie do uodparniania biernego (immunizacja) przeciw chorobom zakaźnym (odra, świnka - zapalenie przyusznicy nagminne, żółtaczka zakaźna -WZW B i A). Immunoglobuliny podaje się także w stanach nabytych lub wrodzonych niedoborów odporności (immunodepresja).

immunologia - nauka o odporności i mechanizmach biorących udział w reakcjach odpornościowo-obronnych ustroju. Immunologia bada reakcje antygenów z przeciwciałami (immunoglobulina), mechanizmy biosyntezy przeciwciał, a także problemy związane z przeszczepianiem: reakje przyjmowania i odrzucania transplantów.

Początki immunologii wiążą się z pracami L. Pasteura, który jako pierwszy wyprodukował szczepionkę. Dzięki badaniom immunologicznym np. wykrywa się grupy krwi (L. Hirschfeld) co umożliwiło zastosowanie transfuzji krwi.

Liczne dziedziny nauki korzystają z osiągnięć immunologii, m.in.: fizjologia, genetyka, medycyna (onkologia, hematologia, endokrynologia), szczególnie po odkryciu przeciwciał monoklonalnych (immunoglobulina).

immunosupresja - sztuczne blokowanie lub obniżanie odpowiedzi immunologicznej. Immunosupresja znalazła zastosowanie w leczeniu stanów alergicznych, chorób autoimmunizacyjnych, w transplantologii.

immunoterapia - leczenie zmierzające do podniesienia lub pobudzenia (immunostymulacja) naturalnej odporności organizmu, wzmocnienia jego układu immunologicznego np.: poprzez wstrzykiwanie surowic odpornościowych zawierających gotowe przeciwciała lub poprzez podanie substancji biorących udział w reakcjach immunologicznychych tj.: interleukina- 2, interferon gamma. Immunoterapia polega także na immunosupersji.

interferon - IFN - białko (glikoproteina) syntetyzowane przez komórki ssaków pobudzone różnymi czynnikami zewnętrznymi (wirusy, bakterie, cytokiny). Ze względu na budowę wyróżnia się interferon typu alfa (IFN-α), beta (IFN-ß) i gamma (IFN-γ). Interferony typu alfa powstają w leukocytach, a typu beta w fibroblastach zakażonych wirusem, natomiast interferon typu gamma jest wytwarzany przez limfocyty stymulowane antygenami lub mitogenami. Interferon alfa i interferon beta biorą udział w nieswoistej odporności przeciwwirusowej. Mechanizm przeciwwirusowego działania interferonu polega na indukcji w niezakażonych komórkach białka o charakterze inhibitora blokującego translację (biosynteza białka) kwasów nukleinowych wirusa i tym samym uniemożliwiającego rozprzestrzenianie się zakażenia. Działanie interferonu nie wykazuje swoistości antygenowej (swoistość immunologiczna), natomiast wykazuje swoistość gatunkową (interferon ludzki działa tylko na komórki człowieka). Interferon gamma należy do grupy cytokin. Uwalniany jest przez aktywowane komórki układu immunologicznego, głównie przez limfocyty T (CD4+ - TH1). Posiada właściwości immunoregulacyjne.

Opis przykładowego leku

kreatynina - bezwodnik kreatyny, razem z mocznikiem jest wydalana z moczem jako jeden z najważniejszych związków azotowych (ich ilość wzrasta wraz z nasilaniem się katabolizmu białek - przemiana materii).

krioglobulinemia - to obecność we krwi immunoglobulin wytrącających się w chłodzie i ponownie rozpuszczających się po podgrzaniu. Według klasyfikacji zaproponowanej przez Broueta w roku 1974 można wyróżnić 3 typy krioglobulinemii: Typ I - monoklonalne immunoglobuliny, zazwyczaj występujące w chorobach rozrostowych układu chłonnego. Typ II - monoklonalne IgM + poliklonalne IgG. Typ III - poliklonalne IgG i IgM.

Zazwyczaj immunoglobuliny w krioglobulinemii typu II i III mają aktywność czynnika reumatoidalnego. Mieszana krioglobulinemia jest określana jako wtórna, jeżeli towarzyszy przewlekłym stanom zapalnym lub chorobom autoimmunologicznym i rozrostowym układu chłonnego. W przypadkach, w których nie można znaleźć pierwotnej przyczyny, krioglobulinemia określana jest jako samoistna. Objawy kliniczne krioglobulinemii związane są z zapaleniem drobnych naczyń, wywoływanym przez złogi krioglobulin odkładające się w ich ścianach. Są to zwykle zaburzenia układowe, manifestujące się jako: plamica, osłabienie, bóle stawów, polineuropatia obwodowa, niekiedy uszkodzenie nerek przebiegające z proteinurią i zespołem nerczycowym. Trzy pierwsze objawy nazywane są triadą Melzera.

Pojawianie się krioglobulin obserwowano w wielu stanach chorobowych: chorobach rozrostowych, zakaźnych, w ostrych i podostrych zapaleniach nerek, w przewlekłych chorobach wątroby. W przeszłości występowanie mieszanej samoistnej krioglobulinemii wiązano z zakażeniem HBV. Istotnie, u około 15% osób zakażonych HBV stwierdza się obecność krioglobulin, jednak zazwyczaj zjawisku temu nie towarzyszą objawy kliniczne . Dopiero po wprowadzeniu do powszechnego użytku testów wykrywających zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C i metody oznaczania RNA wirusa (RT-PCR) wykazano, że większość chorych z klinicznie jawną krioglobulinemią - około 90% - jest zakażona HCV. Co ciekawe, w krioprecypitacie materiał genetyczny wirusa występuje częściej i w większych stężeniach niż w nadsączu. Wyniki te sugerują bezpośrednią rolę wirusa zapalenia wątroby typu C w powstawaniu krioglobulinemii. U 20-55% pacjentów z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C występuje mieszana krioglobulinemia, lecz w większości przypadków nie wywołuje ona objawów klinicznych.

Pacjentów można podzielić na trzy grupy:

1. osoby z jawną klinicznie krioglobulinemią z prawidłowymi transaminazami i niewielkimi zmianami w biopsji wątroby, <
   
   
2. osoby z objawową krioglobulinemią i jednocześnie z zapaleniem wątroby,
   
   
3. osoby z zapaleniem wątroby i wykrywalnymi krioglobulinami, lecz bez objawów krioglobulinemii.
   
   

leczenie skojarzone - leczenie danej choroby dwoma lub więcej lekami jednocześnie.

limfocyty - składniki komórkowe krwi i chłonka zaliczane do agranulocytów (krwinki białe) o średnicy 6-15 mikronów, z dużym jądrem i małą ilością cytoplazmy. Wyróżnia się limfocyty T, produkowane w grasicy oraz w części przykorowej węzłów limfatycznych po inwolucji tego narządu i limfocyty B, wytwarzane w grudkach chłonnych, migdałków, dróg oddechowych, przewodu pokarmowego i śledziony oraz szpiku kostnego. Biorą udział w biosyntezie przeciwciał (immunoglobuliny), w przekazywaniu informacji antygenowej do wykonawczych komórek immunologicznie kompetentnych oraz bezpośrednio w wytwarzaniu przeciwciał.

limfocyty B - jednojądrzaste komórki układu limfatycznego pochodzące ze szpiku kostnego. Funkcjonalnie limfocyty B związane są z charakterystyczną odpowiedzią immunologiczną - odpornością humoralną.

limfocyty T - funkcjonalnie heterogenna populacja limfocytów dojrzewających w grasicy. Wyróżnia się szereg subpopulacji limfocytów T:

• limfocyty T pomocnicze (CD4+ - TH1 i TH2 ) współdziałające z limfocytami B w odpowiedzi immunologicznej typu odporności humoralnej,
  
  
• limfocyty T - alergii typu późnego (CD4+ - TH1),
  
  
• limfocyty T cytotoksyczne (CD8+ -Tc),
  
  
• limfocyty T supresyjne (CD8+ - Ts) pełniące funkcje komórek regulacyjnych odpowiedzi immunologicznej.
  
  

małopłytkowość - obniżenie liczby płytek we krwi poniżej normy, tj. poniżej 150-300 tys./mm3.

małopłytkowość samoistna. - Istotą choroby jest znaczny niedobór lub nawet zupełny brak krwinek płytkowych we krwi, spowodowany mechanizmami immunologicznymi i działaniem przeciwciał (immunoglobuliny) przeciwpłytkowych (choroba Werlhofa).

Objawem choroby jest skaza krwotoczna ze skłonnością do samoistnych krwawień, łatwego siniaczenia się, występowania punktowych lub drobnoplamistych wybroczyn na skórze i błonach śluzowych. Mogą również występować krwotoki z przewodu pokarmowego, nosa lub dróg rodnych u kobiet. Czas doświadczalnego krwawienia jest znacznie przedłużony, czas krzepnięcia krwi może być prawidłowy.

małopłytkowość wtórna. - Do małopłytkowości wtórnej, zalicza się stany spowodowane:

• zmniejszeniem wytwarzania krwinek płytkowych w szpiku z powodu:
• toksycznego jego uszkodzenia, np. przez leki o właściwościach cytostatycznych, antymitotycznych lub przez napromienianie jonizujące (rentgen),
• wypierania megakariocytów (olbrzymich komórek szpiku) ze szpiku przez inne nowotworowo rozwijające się tam tkanki, np. białaczkowe, <
• samoistnego zaniku szpiku.
• zwiększonym zużywaniem się krwinek płytkowych w przebiegu procesu nadmiernego śródnaczyniowego wykrzepiania włóknika.
• zwiększonym niszczeniem krwinek płytkowych przez nadmiernie powiększoną śledzionę. Objawy kliniczne są podobne jak w małopłytkowości samoistnej.
  
  

nadkażenie - superinfekcja, powtórne lub wielokrotne zakażenie organizmu tym samym, lub pokrewnym zarazkiem, wirusem (np. przy istniejącym HCV – HBV, HAV). W przypadku gdy organizm zetknął się jednocześnie z dwoma lub więcej wirusami dochodzi do tak zwanej koinfekcji.

niedokrwistość- spadek stężenia ilości krwi, liczby krwinek czerwonych lub hemoglobiny we krwi (np. w wyniku oddziaływania leku - rybawiryny - w terapii przeciwwirusowej).

nie odpowiadający na leczenie - (ang. non responders) - pacjenci, którzy nie reagują na zastosowanie leczenia w określonym czasie.

O

OB - Odczyn Biernackiego, pomiar szybkości opadania krwinek czerwonych w jednostce czasu.Krew pobiera się aseptycznie do strzykawki uprzednio napełnionej 3,8% roztworem cytrynianu sodu (cytrynian sodu zapobiega krzepnięciu krwi). Po pobraniu krwi zawartość strzykawki delikatnie miesza się i wprowadza do rurki szklanej przyrządu Westergreena do podziałki O. Rurkę ustawia się w statywie pionowo, a wynik odczytuje się: I - po upływie 1 godziny od chwili ustawienia rurki w statywie.

odporność - wyróżnia się odporność komórkową i humoralną (związaną z przeciwciałami tzn. immunoglobulinami). Odporność dzieli się również na odporność naturalną a więc taką, którą dysponuje każdy wyższy organizm bez kontaktu z zarazkiem, oraz odporność nabytą w wyniku kontaktu z drobnoustrojami chorobotwórczymi. Duże znaczenie praktyczne ma podział na odporność czynną i bierną. Odporność czynna rozwija się w wyniku kontaktu naturalnego z zarazkiem (przebycie choroby zakaźnej) lub sztucznego (szczepienia ochronne, szczepionka). Odporność bierna może powstać w sposób naturalny, jako skutek przechodzenia przeciwciał w czasie ciąży z ustroju matki do płodu przez łożysko oraz w sposób sztuczny po wprowadzeniu do ustroju gotowych przeciwciał wytworzonych do tego celu w innym organizmie żywym.

odporność humoralna - odpowiedź immunologiczna z udziałem przeciwciał. Wnikający do organizmu antygen jest prezentowany przez komórkę prezentującą antygen. Stanowi to sygnał do proliferacji limfocytów pomocniczych Th. Część z tych limfocytów pozostanie komórkami pamięci, a część weźmie udział w odpowiedzi immunologicznej. Limfocyt B, który rozpoznał wcześniej antygen, jest aktywowany przez limfocyt Th - prowadzi to do powstania komórek plazmatycznych uwalniających specyficzne przeciwciała (skutkiem aktywacji limfocytu B jest też powstanie komórek pamięci.) Przeciwciała albo uruchamiają układ dopełniacza zabijający antygen albo opłaszczają antygen uniemożliwiając jego wejście do komórki docelowej.

odpowiedź wirusologiczna - odpowiedź obronna organizmu na atak drobnoustrojów chorobotwórczych - w tym przypadków wirusów. Stała odpowiedź wirusologiczna (SVR) to efekt terapii przeciwwirusowej w przypadku hepatitis C objawiający się ujemnym wynikiem HCV RNA pół roku po zakończeniu terapii.

P